Καρκίνος του νεφρού: Η 9η πιο συχνή μορφή καρκίνου στην Ελλάδα και τα νέα «όπλα» για την αντιμετώπιση του

Οι παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του νεφρού, η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και η ανοσοθεραπεία, «σύμμαχος» των γιατρών για την αντιμετώπισή του.

Μία από τις συχνές μορφές καρκίνου στον ελληνικό πληθυσμό είναι ο καρκίνος του νεφρού, με διπλάσια ποσοστά στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία του 2018. Μάλιστα, στην Ελλάδα ο καρκίνος του νεφρού είναι ο 9ος σε συχνότητα νέων διαγνώσεων από καρκίνο, με περισσότερους από 750 θανάτους.

Μόλις 5 χρόνια πριν, τα «βέλη» που είχαν στη θεραπευτική τους φαρέτρα οι ογκολόγοι ήταν περιορισμένα. Η εικόνα αυτή άλλαξε σημαντικά με την εισαγωγή της ανοσοθεραπειας (κινητοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος εναντίον των καρκινικών κυττάρων) στην κλινική πρακτική.

Για τη νόσο και τις τελευταίες εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου του νεφρού μίλησε στο News4Health ο Παθολόγος – Ογκολόγος, Νικόλαος Μητσιμπόνας, ESMO Certificated, Ειδικευθείς Marien Hospital Düsseldorf Germany, Clinical Fellow The Cristie Hospital, UK, Συνεργάτης ΔΘΚΑ ΥΓΕΙΑ / Νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ, Νοσοκομείο ΡΕΑ.

Το «προφίλ» του καρκίνου του νεφρού

Στην Ευρώπη εκτιμάται ότι 136.500 νέες περιπτώσεις του καρκίνου των νεφρών διαγνώστηκαν το 2018 και περίπου 54.700 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την ασθένεια. Το πιο σύνηθες είδος καρκίνου των νεφρών στους ενήλικες είναι το διαυγοκυτταρικο καρκίνωμα, το οποίο αναπτύσσεται από τα κύτταρα των νεφρικών σωληναρίων. Σχεδόν 8 στους 10 καρκίνους νεφρού είναι διαυγοκυτταρικά καρκινώματα.

Το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα είναι περίπου δύο φορές πιο σύνηθες στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες και αποτελεί έναν από τους πιο θανατηφόρους τύπους καρκίνου, με την πλειονότητα των ασθενών να αποβιώνουν εντός πενταετίας από τη στιγμή της αρχικής διάγνωσης. Παρά την πρόοδο των θεραπειών τα τελευταία χρόνια το ποσοστό μακροπρόθεσμης (5-ετούς) επιβίωσης για τους ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο νεφρού παραμένει χαμηλό, στο 11,6%.

Η συχνότερη ηλικία εκδήλωσης της νόσου είναι μεταξύ 50 και 70 ετών. Σε περίπου 2% των περιπτώσεων χωρίς κληρονομικό ιστορικό, η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί και στους 2 νεφρούς ταυτόχρονα.

Παρά τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου, σε περίπου 1520% των περιπτώσεων ο καρκίνος του νεφρού διαγιγνώσκεται σε μεταστατικό στάδιο (στάδιο IV), με πάνω από το 50% των ασθενών να λαμβάνουν θεραπεία 2ης γραμμής μετά από αποτυχία της 1ης.

Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση

Κύριοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του νεφρού είναι η παχυσαρκία, το ιστορικό υπέρτασης, το ιστορικό καπνίσματος, καθώς επίσης, η παρουσία προϋπάρχουσας νεφρικής νόσου, κληρονομικοί/γενετικοί παράγοντες και το αρσενικό φύλο, με διπλάσια ποσοστά εμφάνισης της νόσου στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες, όπως προαναφέραμε.

Η έγκαιρη διάγνωση συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της νόσου, ενώ στην περίπτωση προχωρημένου νεφροκυτταρικού καρκινώματος, σταδίου IV η ανοσοθεραπεία έχει σημειώσει θεαματική πρόοδο.

Ωστόσο, εκτός από κάποια συγκεκριμένα κληρονομικά καρκινικά σύνδρομα, όπου η υπάρχει κληρονομική προδιάθεση μέσα στην οικογένεια και μάλιστα σχετίζεται με την εκδήλωση και άλλων καρκίνων σε μέλη της, η κληρονομικότητα δεν αφορά στην πλειονότητα των περιπτώσεων στον καρκίνο του νεφρού. Αυτό καθιστά δύσκολη τη διενέργεια screening (έλεγχο διαγνωστικό).

Όπως σημειώνει ο κ. Μητσιμπόνας, screening, ένα υπερηχογράφημα νεφρών βασικά, θα μπορούσε να γίνει σε περιπτώσεις μελών οικογένειας με ιστορικό καρκίνων του παχέος εντέρου ή του ενδομητρίου ή/και με σύνδρομο Lynch.

Η διατήρηση ενός υγιούς τρόπου ζωής και η εγρήγορση είναι απαραίτητα, ενώ η εμφάνιση κάποιων συμπτωμάτων θα πρέπει να μας οδηγήσει στο γιατρό. Πρόκειται για συμπτώματα όπως η αιματουρία, δηλαδή το αίμα στα ούρα – ένα τυπικό σύμπτωμα που υποδηλώνει κακοήθεια στο ουροποιητικό ή στο νεφρό- πόνος ή ουρολοίμωξη που επιμένει

Η έγκαιρη διάγνωση είναι λοιπόν κρίσιμη. Όπως εξηγεί ο κ. Μητσιμπόνας αν εντοπιστεί εγκαίρως, ο καρκίνος του νεφρού μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά χειρουργικά.

«Αν διαγνωστεί πριν ο καρκίνος κάνει μεταστάσεις σε άλλα όργανα, τότε η αντιμετώπιση είναι χειρουργική. Ο ασθενής δηλαδή χειρουργείται και μετά παρακολουθείται η εξέλιξη της υγείας του», υπογραμμίζει ο γιατρός. Τι συμβαίνει όμως στις περιπτώσεις όπου ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση και σε άλλα όργανα; Εκεί εστιάζουν οι επιστημονικές και θεραπευτικές εξελίξεις.

Ανοσοθεραπεία – ανατρέπει τα δεδομένα στην αντιμετώπιση του νεφροκυτταρικού καρκινώματος

Πριν μόλις 5 χρόνια, τα διαθέσιμα «όπλα» για τους γιατρούς ήταν ελάχιστα. Η ανοσοθεραπεία εισήχθη σταδιακά, αρχικά ως δεύτερης γραμμής θεραπεία και στην πορεία αναδείχθηκε μεταξύ των βασικών θεραπειών για μεταστατικούς ασθενείς.

Ειδικά, σε ό,τι αφορά τον καρκίνο του νεφρού, η προσθήκη της ανοσοθεραπείας τα τελευταία χρόνια άλλαξε ριζικά το θεραπευτικό τοπίο. «Υπήρχαν κάποια «όπλα». Αυτά τα όπλα διαρκώς βελτιώνονται ενώ προστίθεται και περισσότερα. Ακόμη και ο μεταστατικός καρκίνος του νεφρού αντιμετωπίζεται και μάλιστα επιμηκύνεται σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης. Μιλάμε για επιβίωση ετών που είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη», αναφέρει ο κ. Μητσιμπόνας.

«Πλέον οι ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο νεφρού έχουν περισσότερες γραμμές θεραπείας, δηλαδή αν αποτύχει μια θεραπευτική κατεύθυνση υπάρχουν αρκετές περισσότερες να επιλέξουν οι γιατροί τους. Αλλά και στην πρώτη γραμμή θεραπείας για αυτούς τους ασθενείς, δηλαδή στην αγωγή που θα δοθεί μετά τη διάγνωση, υπάρχουν περισσότερες διαθέσιμες επιλογές», εξηγεί ο γιατρός.

Οι ογκολόγοι-παθολόγοι έχουν στη διάθεση τους δύο διαφορετικές εγκεκριμένες θεραπευτικές επιλογές. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του ασθενούς, οι γιατροί μπορούν να επιλέξουν το συνδυασμό ανοσοθεραπείας με στοχευτικό παράγοντα ή το συνδυασμό δύο ανοσοθεραπευτικών σχημάτων.

«Αυτές οι δύο διαφορετικές θεραπευτικές επιλογές, οι οποίες έχουν βγει τα 2 τελευταία χρόνια, έχουν αυξήσει σημαντικά τόσο το προσδόκιμο επιβίωσης όσο και το διάστημα, που χαρακτηρίζουμε, ελεύθερο προόδου της νόσου, δηλαδή το χρονικό διάστημα που δεν θα εξελιχθεί η νόσος, μετά τη λήψη της θεραπείας. Αναμένεται, δε, και ένας τρίτος συνδυασμός ανοσοθεραπείας με στοχευτικό παράγοντα, που θα αυξήσει στο άμεσο μέλλον τις θεραπευτικές επιλογές του γιατρού στην πρώτη γραμμή», μας ανέφερε ο κ. Μητσιμπόνας.

Ειδικότερα, η ανοσοθεραπεία σε συνδυασμό με TKI θεραπεία προτείνεται ως θεραπεία 1ης γραμμής στο προχωρημένο νεφροκυτταρικό καρκίνωμα (aRCC), σύμφωνα με τις ανανεωμένες κατευθυντήριες οδηγίες της ESMO (2020).

Συγκεκριμένα, ο συνδυασμός pembrolizumab & axitinib συστήνεται ως θεραπεία 1ης γραμμής για ασθενείς με προχωρημένο καρκίνωμα των νεφρών ανεξαρτήτως κατηγορίας κινδύνου με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες τριών διεθνών επιστημονικών εταιρειών: ESMO, EAU, NCCN.

Ο εν λόγω συνδυασμός αποτελεί την πρώτη εγκεκριμένη ανοσοθεραπεία στην Ευρώπη σε συνδυασμό με TKI θεραπεία για την 1η γραμμή θεραπείας του προχωρημένου νεφροκυτταρικού καρκινώματος. Η έγκριση για χορήγηση στην Ευρώπη που δόθηκε προ ενός χρόνου περίπου βασίστηκε στα δεδομένα μελέτης φάσης 3, με βάση τα οποία ο συνδυασμός pembrolizumab & axitinib σημείωσε ποσοστό μείωσης του κινδύνου θανάτου κατά 47% σε σχέση με τη σουνιτινίμπη και επέδειξε ευνοϊκό προφίλ Ασφάλειας, με τεκμηριωμένο όφελος συνολικής επιβίωσης ανεξαρτήτως υποομάδας ασθενών (Ευνοϊκή, Ενδιάμεση, Πτωχή κατηγορία κινδύνου κατά (IMDC) και ανεξαρτήτως έκφρασης PD-L1).

 

 

Πηγή: https://www.news4health.gr/