Νεότερες εξελίξεις στο μελάνωμα. Πόσο κοντά είμαστε στη θεραπεία

Στο διήμερο Fοrum με τίτλο «Πρόσφατα Επιτεύγματα και Μελλοντικές Προσεγγίσεις στη Θεραπεία του Μελανώματος», στην Αίγλη Ζαππείου, όπου παρέστη η επιστημονική ελίτ της Ογκολογίας από την Ευρώπη και από τη Μέση Ανατολή, ακούστηκαν πολλές απόψεις για τα νεότερα δεδομένα και για τις εξελίξεις στη διάγνωση και στη θεραπεία του μελανώματος.

Ο ερευνητής και καθηγητής δερματολογίας – αλλεργιολογίας Peter Mohr, από το Κέντρο Δερματολογίας Elbe Klinikum Buxtehude, στη Γερμανία, μας είπε σχετικά: «Αν μιλάμε γενικά για τη θεραπεία όλων των μελανωμάτων, θα έλεγα ότι είμαστε πολύ μακριά. Όμως με το μεταστατικό μελάνωμα έχουμε πετύχει 35% επιβίωση, χάρη στις νέες θεραπείες.

Τα νέα, επίσης, είναι καλά και για όσους είναι στο στάδιο 3 της νόσου, καθώς είναι δυνατό να «φρενάρουμε» τους μισούς ασθενείς από το να πάνε στο στάδιο 4. Είναι, πράγματι, εντυπωσιακό».

Ο Dr Mohr αναφέρθηκε στο πόσο σημαντική είναι για την καλύτερη έκβαση του μελανώματος η διεπιστημονική διαχείριση της νόσου: «Η συνεργασία δερματολόγων – χειρουργών – ογκολόγων είναι κρίσιμης σημασίας για την καλύτερη πορεία των ασθενών. Εάν έχει προηγηθεί η κατάλληλη εκπαίδευση, η καλή συνεργασία κάνει θαύματα. Σε πολλές χώρες, βέβαια, δεν υπάρχει αυτή η συνεργασία. Όπως, για παράδειγμα, στην Αυστρία, στη Γερμανία, στη Σουηδία, στη Γαλλία, που με τη νόσο ασχολείται περισσότερο ο δερματολόγος».

Το μελάνωμα είναι μια από τις πιο επιθετικές μορφές καρκίνου, με χαμηλά ποσοστά επιβίωσης. Ωστόσο η πρόοδος, που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, έχει αλλάξει σημαντικά την πορεία της νόσου σε όλα τα στάδιά της. Ενδεικτικά, η διάμεση επιβίωση ασθενών με προχωρημένο μελάνωμα δεν ξεπερνούσε τους 6-9 μήνες, ενώ, με  την εισαγωγή προηγμένων θεραπειών, όπως η ανοσοθεραπεία και οι στοχευμένες θεραπείες, η πενταετής επιβίωση διαμορφώνεται στο 35-40%.

«Αυτή τη στιγμή 15-20 νέα μόρια βρίσκονται σε Φάση 1 και Φάση 2 κλινικών μελετών. Το κλειδί βρίσκεται στους θεραπευτικούς συνδυασμούς, στις στοχευμένες θεραπείες και στην ανοσοθεραπεία», επεσήμανε ο Γερμανός ερευνητής.

Στο Forum συζητήθηκαν, μεταξύ άλλων, τα κριτήρια επιλογής του κατάλληλου υποψηφίου για ανοσοθεραπεία ή στοχευμένη θεραπεία, αλλά δόθηκαν απαντήσεις και σε κρίσιμα ερωτήματα, αναφορικά με την θεραπεία για το μελάνωμα, όπως: κριτήρια επιλογής θεραπείας, διάρκεια θεραπείας, διαχείριση ασθενών, μελλοντικές εξελίξεις κ.ά.

Ο Πολωνός καθηγητής χειρουργικής ογκολογίας και ερευνητής στο Αντικαρκινικό Κέντρο Maria Sklodowska-Curie Memorial και στο Ινστιτούτο Ογκολογίας στη Βαρσοβία Piotr Rutkowskiεξέφρασε την αισιοδοξία του: «Βρισκόμαστε κοντά στη θεραπεία. Έχουν γίνει μεγάλα βήματα προόδου, αν αναλογιστούμε ότι από το 5% της επιβίωσης έχουμε αγγίξει το 40%».

Ο Dr Rutkowski έχει πολλές κλινικές μελέτες στο ενεργητικό του και μας εξήγησε πόσο δύσκολο είναι να επιτευχθεί ο αρχικός στόχος μιας μελέτης, ένα μόριο, δηλαδή, να βρει τη θέση του στα φαρμακεία μετά από χρόνια.

«Πολλές φορές στις κλινικές μελέτες απογοητευόμαστε, γιατί μπορεί να φθάσουμε στη Φάση 2 και στη Φάση 3 σταματάμε, γιατί τα πράγματα δεν πάνε όπως ελπίζαμε – έχει συμβεί και στο μελάνωμα αυτό. Και οι ασθενείς απογοητεύονται φυσικά. Επιπλέον λαμβάνουν ένα φάρμακο, το οποίο αποδεικνύεται επιβλαβές για εκείνους.

Στο μεταστατικό μελάνωμα μέσα σε 7 χρόνια είχαμε 12 κλινικές μελέτες, που ήταν ελπιδοφόρες. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι, παρά το ότι ωφελείται το 40% των ασθενών με τις νέες θεραπείες, εξακολουθεί να πεθαίνει το 60%. Για αυτό και πρέπει να επιμείνουμε στην πρόληψη».

«Οχήματα» στις ενημερωτικές καμπάνιες για το κοινό μπορούν να είναι τα social media, μας είπε.

«Έχουμε δει από καμπάνιες ευαισθητοποίησης ότι ο κόσμος είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει στάση. Αλλά πρέπει όλοι να εξετάζονται. Να σας πω εδώ ότι στην Πολωνία έχει απαγορευθεί το σολάριουμ σε άτομα κάτω των 18 χρόνων.

Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ενημέρωση του κοινού. Είναι ένας τρόπος να γνωριστούμε από την αρχή και να «πιάσουμε» και τους μαθητές».

Δυναμικό παρών έδωσαν και σημαντικοί Έλληνες επιστήμονες

Η καθηγήτρια παθολογίας – ογκολογίας, διευθύντρια της Α΄ Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Λαϊκό», Έλενα Γκόγκα, δήλωσε: «Το συγκεκριμένο Forum αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική ευκαιρία ενημέρωσης της επιστημονικής κοινότητας, σχετικά με τις πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις στην πρόληψη και στη διάγνωση του μελανώματος, στην κλινική εφαρμογή των νέων θεραπειών, στους προβληματισμούς για την καλύτερη προσέγγιση και διαχείριση των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα και στην αντιμετώπιση της νέας τάξης των παρενεργειών.

Επιστημονικές εκδηλώσεις αυτού του είδους αποτελούν αφορμή, για την  ενίσχυση των συνεργασιών μεταξύ των χωρών, με στόχο την προαγωγή της έρευνας στον τομέα του μελανώματος».

Ο πρόεδρος της ΕΟΠΕ, διευθυντής της Ογκολογικής Μονάδας της Βιοκλινικής, Ιωάννης Μπουκοβίνας, αναφέρθηκε, επίσης, στη σημασία της επιστημονικής εκδήλωσης: «Πρόκειται για μια εκδήλωση υψηλού επιστημονικού κύρους, που δίνει τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων σε θέματα κλινικής πρακτικής στην διαχείριση του μελανώματος και που φέρνει την Ελληνική ογκολογική κοινότητα σε επαφή με καταξιωμένους επιστήμονες από όλη την Ευρώπη.

Η ΕΟΠΕ, με γνώμονα την καλύτερη δυνατή παροχή υπηρεσιών στον ασθενή, στηρίζει τις δράσεις που προάγουν την έρευνα, τη συνεργασία μεταξύ των ειδικοτήτων και βελτιώνουν τη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων».

Αναφερόμενη στην διοργάνωση του διήμερου Forum από την Bristol-Myers Squibb Ελλάδος, η γενική διευθύντρια Ελισσάβετ Προδρόμου είπε: «Ενισχύοντας πρωτοβουλίες της ογκολογικής επιστημονικής κοινότητας, θεωρούμε ότι συμμετέχουμε από την πλευρά μας στην υποστήριξη της καινοτομίας για την αντιμετώπιση σοβαρών νοσημάτων, με γνώμονα την εταιρική μας δέσμευση παγκοσμίως προς τους ογκολογικούς ασθενείς».