Οι μεγάλες απώλειές της πανδημίας με 370 εκατομμύρια κρούσματα παγκοσμίως και πάνω από 5,5 εκατομμύρια θανάτους, φαίνεται να επισκιάζει τα προβλήματα που προκαλούν άλλες ασθενείς. Ωστόσο, ο καρκίνος εξακολουθεί να απειλεί αφού μόνο το 2020, 2,7 εκατομμύρια άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαγνώστηκαν με καρκίνο, ενώ άλλοι 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του, σύμφωνα με στοιχεία που αναδεικνύει η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ογκολογίας.
Η πανδημία ανέτρεψε τις προσπάθειες αναχαίτισής του καρκίνου προξενώντας μεγάλη μείωση των χειρουργηθέντων ογκολογικών περιστατικών, καθώς και μεγάλη μείωση των προληπτικών εξετάσεων και των τακτικών επαναληπτικών ελέγχων των καρκινοπαθών ασθενών. Από στοιχεία της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου για την All.Can, παρατηρήθηκε στη χώρα μας πως μόνο το 11% των διαγνώσεων καρκίνου έγιναν κατά τη διαδικασία προληπτικού ελέγχου (check up), ποσοστό απαράδεκτα χαμηλό για ευρωπαϊκή χώρα. Αντίθετα, το 50% των καρκίνων διαγνώστηκαν κατά τον έλεγχο για άλλο πρόβλημα υγείας του πάσχοντος και παρατηρήθηκε μια καθυστέρηση στη διάγνωση πάνω από 2 μήνες από την πρώτη επίσκεψη στον γιατρό.
Έρευνα σε 356 ογκολογικά Νοσοκομεία και των πέντε ηπείρων, έδειξε πως από το τέλος του πρώτου κύματος της πανδημίας, το 88,2% αυτών μείωσε το συνηθισμένο επίπεδο φροντίδας των καρκινοπαθών ασθενών, κυρίως προληπτικά για την αντιμετώπιση της πανδημίας (55,34%). Οι λόγοι μπορεί να ήταν η υπερφόρτωση του συστήματος (19,94%), η έλλειψη επαρκούς εξοπλισμού ατομικής προστασίας (19,10%), η έλλειψη υγειονομικού προσωπικού (17,98%) και η περιορισμένη πρόσβαση σε φάρμακα (9,83%). Στο 50% των νοσοκομείων καταγράφηκε η απώλεια ενός ή περισσοτέρων κύκλων χημειοθεραπείας σε πάνω από 10% των ασθενών.
Στην χώρα μας, παρά την αύξηση των περιστατιών, με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, Καθηγητής Χειρουργικής, Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός, δεν έχει προκύψει σε μεγάλο βαθμό ούτε ανάγκη κρίσιμης για τη ζωή διαλογής ογκολογικών ασθενών ούτε και σοβαρό πρόβλημα αναβολής απαραίτητων χειρουργικών επεμβάσεων για κακοήθειες λόγω της πανδημίας. Καθυστερήσεις υπάρχουν, οι οποίες όμως έχουν σε μεγάλο ποσοστό καλυφθεί από τον υπερβάλλοντα ζήλο του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού των Νοσοκομείων . Στο γεγονός έχει βοηθήσει ο προεγχειρητικός μοριακός έλεγχος ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους λοίμωξης τόσο των ασθενών όσο και του υγειονομικού προσωπικού.
Επίσης, η πανδημία «επιτίθεται» δυσανάλογα τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, περιλαμβάνοντας ο ασθενείς με καρκίνο. Είναι πιο ευάλωτοι λόγω του υποκείμενου νοσήματος, της ανοσοκαταστολής αλλά και της επίπτωσης του καρκίνου κυρίως στους ηλικιωμένους. Συγκεκριμένα, έχουν έως και 10 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου εάν προσβληθούν από κορωνοϊό.
Συνέπειες
Εκτιμάται ότι το 2025 τα περιστατικά θα φθάσουν στα 19,3 εκατομμύρια. Ήδη οι θάνατοι από καρκίνο παγκοσμίως πλησιάζουν τα 10 εκατομμύρια ετησίως. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ και του Διεθνούς Οργανισμού για την Έρευνα του Καρκίνου το 2020, στο σύνολο περίπου 19,5 εκατομμυρίων νέων κρουσμάτων καρκίνων παγκοσμίως και στα δύο φύλα όλων των ηλικιών:
- την πρώτη θέση κατέχει ο καρκίνος του μαστού με 11,7%,
- ο καρκίνος του πνεύμονα με 11,4%, στο 10%
- ο καρκίνος παχέος εντέρου,
- 7,3% ο καρκίνος του προστάτου,
- 5,6% ο καρκίνος του στομάχου,
- 4,7% ο καρκίνος του ήπατος,
- 3,1% ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και
- ο καρκίνος του οισοφάγου,
- 42,9% μοιράζονται όλες οι υπόλοιπες εντοπίσεις καρκίνου.
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι θάνατοι από καρκίνο παγκοσμίως το 2020, σε ένα σύνολο περίπου 10 εκατομμυρίων θανάτων, προήλθαν στο μεγαλύτερο ποσοστό που αγγίζει το 18% από καρκίνο πνεύμονος. Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη αιτία νέων κρουσμάτων καρκίνου παγκοσμίως, τόσο στις χώρες χαμηλού εισοδήματος όσο και υψηλού. Όμως το 70% των θανάτων από καρκίνο σε όλο τον κόσμο εντοπίζεται στις χώρες χαμηλού εισοδήματος.
Σήμερα και στην Ελλάδα ο καρκίνος συνιστά τη πρώτη αιτία θανάτου με ποσοστό 27%στον γενικό πληθυσμό και 38% στις ηλικίες άνω των 65 ετών. Ετησίως διαγιγνώσκονται περίπου 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου και καταγράφονται 32.000 θάνατοι από τη νόσο. Ο καρκίνος αποτελεί νόσο της τρίτης ηλικίας και κατά συνέπεια η επίπτωσή του θα αυξηθεί λόγω της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού. Το δυσοίωνο είναι ότι στην Ευρώπη, την πλέον γηράσκουσα ήπειρο, τα κρούσματα καρκίνου αναμένεται να αυξηθούν κατά 24% έως το 2035, καθιστώντας τον την κύρια αιτία θανάτου στην Ε.Ε.!
Πρόληψη
Εκτιμάται ότι περισσότερο από το 40-50% των καρκίνων θα μπορούσε να προληφθεί. Χρειάζεται:
- ενημέρωση του κοινού
- λήψη μέτρων για την υιοθέτηση κανόνων υγιεινής διαβίωσης
- καλύτερη διατροφή (αποφυγή ανθυγιεινών τροφίμων και ανθρακούχων ποτών και κυρίως της ζάχαρης με επακόλουθο την ελάττωση της επίπτωσης της παχυσαρκίας),
- διακοπή του καπνίσματος,
- περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ,
- καθημερινή σωματική άσκηση.