Ροή

Προστασία στη μήτρα: Η σημαντική αντίσταση του εμβρύου σε λοιμώξεις

8:47 - grammateia

Σύμφωνα με μια επαναστατική μελέτη, τα έμβρυα διαθέτουν επίπεδα ανοσολογικής προστασίας στη μήτρα που είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και την ανάπτυξή τους, υποδεικνύοντας ότι το έμβρυο δεν είναι τόσο ευάλωτο σε λοιμώξεις όσο πιστευόταν

Μια πρόσφατη έρευνα έχει αποκαλύψει ενδιαφέροντα ευρήματα σχετικά με τις ανοσολογικές άμυνες των εμβρύων, αποδεικνύοντας ότι το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα αναπτύσσει προστασία πολύ νωρίτερα από ό,τι θεωρούσαμε μέχρι τώρα. Σύμφωνα με μια επαναστατική μελέτη, τα έμβρυα διαθέτουν επίπεδα ανοσολογικής προστασίας στη μήτρα που είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και την ανάπτυξή τους, υποδεικνύοντας ότι το έμβρυο δεν είναι τόσο ευάλωτο σε λοιμώξεις όσο πιστευόταν.

 

Το Ανοσοποιητικό Σύστημα και η Πρώιμη Ανάπτυξη

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι απαραίτητο για την προστασία του σώματος από παθογόνα και λοιμώξεις. Στους ενήλικες, αυτή η άμυνα διευκολύνεται από το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο βασίζεται στην παραγωγή αντισωμάτων και ανοσοποιητικών κυττάρων για την αναγνώριση και καταπολέμηση συγκεκριμένων εισβολέων. Ωστόσο, το ανοσοποιητικό σύστημα του εμβρύου θεωρείται ανώριμο κατά τη γέννηση, με τα νεογνά να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα μητρικά αντισώματα που περνούν μέσω του πλακούντα για να καταπολεμήσουν τις λοιμώξεις στα πρώτα στάδια της ζωής τους.

Η νέα μελέτη, που διεξήχθη από μια ομάδα ερευνητών, αμφισβητεί αυτή την παραδοσιακή αντίληψη. Υποδεικνύει ότι τα έμβρυα αρχίζουν να αναπτύσσουν τις δικές τους ανοσολογικές αντιδράσεις πολύ νωρίτερα από ό,τι θεωρούταν, ακόμα και πριν από τη γέννηση. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα ανοσοποιητικά κύτταρα του εμβρύου ήταν παρόντα στο αναπτυσσόμενο ανοσοποιητικό σύστημα και παρουσίαζαν λειτουργική δραστηριότητα. Αυτά τα κύτταρα είναι κρίσιμα για την αρχική ανοσολογική άμυνα, καθώς μπορούν να ανιχνεύσουν και να καταστρέψουν μολυσμένα ή ανώμαλα κύτταρα.

Ανοσολογική Προστασία του Εμβρύου: Ο Ρόλος των Ανοσοποιητικών Κυττάρων

Ορισμένα από τα ανοσοποιητικά κύτταρα παίζουν σημαντικό ρόλο στην άμυνα του εμβρύου και προστατεύουν τον οργανισμό εντός της μήτρας. Σε προηγούμενες μελέτες, αυτά τα κύτταρα συνδέονταν κυρίως με το ανοσοποιητικό σύστημα των ενηλίκων, αλλά η νέα έρευνα δείχνει ότι αυτά τα κύτταρα είναι ενεργά στο έμβρυο από το δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η παρουσία αυτών των κυττάρων στο ανοσοποιητικό σύστημα του εμβρύου μπορεί να παρέχει μια μορφή πρώιμης ανοσολογικής προστασίας από λοιμώξεις που θα μπορούσαν να βλάψουν το αναπτυσσόμενο μωρό. Αυτά τα κύτταρα θεωρείται ότι βοηθούν στην αναγνώριση και καταστροφή μολυσμένων κυττάρων, δημιουργώντας ένα προστατευτικό εμπόδιο από τις ασθένειες πριν το έμβρυο να μπορεί να βασιστεί σε πλήρως αναπτυγμένο προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα μετά τη γέννηση.

Επιπτώσεις για την Υγεία της Μητέρας και του Εμβρύου

Αυτή η ανακάλυψη έχει σημαντικές επιπτώσεις για την υγεία της μητέρας και του εμβρύου. Ανοίγει νέες δυνατότητες για την κατανόηση του τρόπου ανάπτυξης του ανοσοποιητικού συστήματος εντός της μήτρας και πώς τα έμβρυα μπορεί να ανταποκριθούν σε λοιμώξεις. Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσει σε εξελίξεις στην προγεννητική φροντίδα, όπως η βελτίωση των εμβολίων ή θεραπειών για εγκύους, προκειμένου να ενισχυθεί η ανοσία και των δύο, της μητέρας και του εμβρύου.

Τα ευρήματα υποδεικνύουν επίσης ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του εμβρύου δεν είναι τόσο απροστάτευτο όσο θεωρούταν παλαιότερα, προσφέροντας ελπίδα για καλύτερες στρατηγικές προστασίας τόσο για τις μητέρες όσο και για τα μωρά από λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Συμπερασματικά, η ανακάλυψη της πρώιμης ανοσολογικής προστασίας στο έμβρυο αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο στην ανοσολογία, αμφισβητώντας παλιές παραδοχές και αποκαλύπτοντας τον περίπλοκο τρόπο με τον οποίο το σώμα προστατεύει τον εαυτό του, ακόμη και στα πιο πρώιμα στάδια ανάπτυξης.

Πηγη: https://www.healthweb.gr/

Υπουργείο Υγείας: Συγκροτήθηκαν δυο εξεταστικές επιτροπές για την εξειδίκευση στην Παιδιατρική ενδοκρινολογία

8:43 - grammateia

Συγκροτήθηκαν δυο εξεταστικές επιτροπές για την εξειδίκευση στην Παιδιατρική ενδοκρινολογία με έδρα τόσο στην Αθήνα όσο και στην Θεσσαλονίκη.

Το υπουργείο Υγείας και ο υφυπουργός υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους προχώρησε στην συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής για την εξειδίκευση στην Παιδιατρική ενδοκρινολογία, με έδρα τόσο στην Αθήνα όσο και στην Θεσσαλονίκη.

Αναλυτικότερα , η εξεταστική επιτροπή  για την εξειδίκευση στην παιδιατρική ενδοκρινολογία, με έδρα την Θεσσαλονίκη απαρτίζεται από τα εξής μέλη:

Τα τακτικά μέλη :

1. Ασημίνα- Τσινοπούλου – Γαλλή Καθηγήτρια Παιδιατρικής- Παιδιατρικής
Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, Β΄ Παιδιατρική Κλινική Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ», ως Πρόεδρος
2.ΧΑΡΜΑΝΔΑΡΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, Α΄
Παιδιατρική Κλινική Γ.Ν.Π.Α. «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»
3.ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ–ΕΛΕΝΗ, Παιδίατρος Δ/ντρια Ε.Σ.Υ. Ενδοκρινολογίας
Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ»

Αναπληρωματικά μέλη :

1.ΚΑΝΑΚΚΑ-GANTENBEIN ΧΡΙΣΤΙΝΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής
Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, Α΄ Παιδιατρική Κλινική Γ.Ν.Π.Α. «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»,
2.ΧΡΥΣΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ, Καθηγητής Παιδιατρικής- Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας Πανεπιστημίου Πατρών
3.ΦΑΦΟΥΛΑ ΟΛΓΑ, Παιδίατρος-Ενδοκρινολόγος, Επιμελήτρια Α΄ Παιδιατρικής, Υπεύθυνη Ενδοκρινολογικού Ιατρείου Γ.Ν. «ΠΑΙΔΩΝ ΠΕΝΤΕΛΗΣ»

  • Η θητεία των μελών της Επιτροπής λήγει στις 31-12-2025.

 

Σε ότι αφορά στην συγκρότηση της εξεταστικής επιτροπής για την εξειδίκευση στην παιδιατρική ενδοκρινολογία, με έδρα την Αθήνα απαρτίζεται από τα εξής μέλη:

Τακτικά μέλη :

1.ΚΑΝΑΚΚΑ-GANTENBEIN ΧΡΙΣΤΙΝΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής- Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, Α΄ Παιδιατρική Κλινική Γ.Ν.Π.Α. «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», ως Πρόεδρος 2.ΧΡΥΣΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ, Καθηγητής Παιδιατρικής- Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας Πανεπιστημίου Πατρών
3.ΒΛΑΧΟΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΠΙΣ-ΑΘΗΝΑ, Δ/ντρια Ενδοκρινολογικού – Αύξησης & Ανάπτυξης Τμήματος Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ «Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ»

Αναπληρωματικά μέλη :

1.ΧΑΡΜΑΝΔΑΡΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής- Ενδοκρινολογίας
ΕΚΠΑ, Α΄ Παιδιατρική Κλινική Γ.Ν.Π.Α. «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»
2.ΓΑΛΛΗ ΑΣΗΜΟΥΛΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Παιδιατρικής
Ενδοκρινολογίας, Β΄ Παιδιατρική Κλινική Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ»
3.ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ–ΕΛΕΝΗ, Παιδίατρος Δ/ντρια Ε.Σ.Υ. Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ»

  • Η θητεία των μελών της Επιτροπής λήγει στις 31-12-2025.

 

 

Πηγη: https://www.healthweb.gr/

Υπουργείο Υγείας: Οι ειδικότητες των γιατρών που χορηγούν πιστοποιητικά υγείας για χρήση άθλησης σε κολυμβητικές δεξαμενές

8:42 - grammateia

Ποιοι γιατροί έχουν δικαίωμα να χορηγούν σε πολίτες, πιστοποιητικά υγείας για χρήση άθλησης σε κολυμβητικές δεξαμενές.

Το υπουργείο Υγείας και ο υφυπουργός υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους όρισαν ότι οι γιατροί ειδικότητας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας, Γενικής Ιατρικής, Παθολογίας και Παιδιατρικής έχουν την δυνατότητα χορήγησης πιστοποιητικών υγείας σε πολίτες, για χρήση άθλησης σε κολυμβητικές δεξαμενές.

‘’Η εκπαίδευση των Γενικών Ιατρών, των Παθολόγων και των Παιδιάτρων καλύπτει τα συνήθη δερματολογικά νοσήματα και κατά συνέπεια τους επιτρέπει να διακρίνουν δερματολογικά προβλήματα που ξεπερνούν τις γνώσεις τους ώστε να παραπεμφθούν στον ειδικό ιατρό δερματολόγο. Η χορήγηση πιστοποιητικών υγείας, με τα οποία βεβαιώνεται η μη ύπαρξη δερματικού-μολυσματικού νοσήματος, για χρήση άθλησης σε κολυμβητικές δεξαμενές, αφορά κατά τεκμήριο υγιείς πολίτες, στους οποίους ο επιπολασμός σπανιότερων ή περίπλοκων δερματολογικών-μολυσματικών νοσημάτων αναμένεται εξ’ ορισμού να είναι χαμηλός. Επιπλέον, στην περίπτωση των κολυμβητικών δεξαμενών, η χλωρίωση του νερού αποτελεί αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης μολυσματικών νοσημάτων.” σημειώνει ο υφυπουργός υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους.

Τέλος, τα οφέλη για την υγεία του πληθυσμού από την άσκηση είναι σημαντικά και η άσκηση θα πρέπει να ενθαρρύνεται και να διευκολύνεται, πάντα με την τήρηση των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας,τονίζει  ο υφυπουργός υγείας , ορίζοντας ότι βάσει όλων των παραπάνω ” την δυνατότητα χορήγησης πιστοποιητικών υγείας σε πολίτες, για χρήση άθλησης σε κολυμβητικές δεξαμενές, με τα οποία βεβαιώνεται η μη ύπαρξη δερματικού-μολυσματικού νοσήματος, έχουν οι γιατροί ειδικότητας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας, Γενικής Ιατρικής, Παθολογίας και Παιδιατρικής.”

 

 

Πηγη: https://www.healthweb.gr/

Μελέτη-Πρωτεΐνες: Ποιες κρύβονται πίσω από τη γήρανση του εγκεφάλου;

8:40 - grammateia

Μια καινοτόμος μελέτη έχει εντοπίσει 13 πρωτεΐνες που παίζουν κρίσιμο ρόλο στη διαδικασία γήρανσης του εγκεφάλου.

Μια καινοτόμος μελέτη έχει εντοπίσει 13 πρωτεΐνες που παίζουν κρίσιμο ρόλο στη διαδικασία γήρανσης του εγκεφάλου. Αυτή η νέα έρευνα θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για το πώς γερνάμε, ανοίγοντας νέες δυνατότητες για την πρόληψη της ηλικιακής έκπτωσης της γνωστικής λειτουργίας και ασθενειών όπως η νόσος του Alzheimer.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε σε ένα κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό, επικεντρώθηκε σε πρωτεΐνες του ανθρώπινου εγκεφάλου που εμφανίζουν ισχυρή συσχέτιση με τη γήρανση. Οι ερευνητές ανάλυσαν δεδομένα από βιολογικές μελέτες μεγάλου δείγματος που περιλάμβαναν διάφορες ηλικιακές ομάδες για να εντοπίσουν ποιες πρωτεΐνες σχετίζονται περισσότερο με τη διαδικασία γήρανσης. Τα αποτελέσματα τους υποδεικνύουν ότι αυτές οι πρωτεΐνες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως βιοδείκτες για τη γήρανση και να βοηθήσουν στη διάγνωση νευροεκφυλιστικών ασθενειών σε πρώιμα στάδια, ακόμη και πριν εκδηλωθούν τα συμπτώματα.

Οι 13 πρωτεΐνες που εντοπίστηκαν πιστεύεται ότι επηρεάζουν την υγεία του εγκεφάλου, προάγοντας είτε τη διατήρηση των εγκεφαλικών κυττάρων είτε συμβάλλοντας στην αποδόμησή τους. Μεταξύ αυτών υπάρχουν πρωτεΐνες που σχετίζονται με τη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και τις διαδικασίες κυτταρικής επιδιόρθωσης—παράγοντες που έχουν άμεσο αντίκτυπο στον τρόπο που γερνά ο εγκέφαλος με την πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα, κάποιες από αυτές τις πρωτεΐνες συνδέονται με την φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού, η οποία, αν αφεθεί χωρίς έλεγχο, μπορεί να βλάψει τα εγκεφαλικά κύτταρα και να συμβάλει σε νευροεκφυλιστικές καταστάσεις.

Μία από τις σημαντικές ανακαλύψεις αυτής της μελέτης είναι ο ρόλος αυτών των πρωτεϊνών στην συναπτική πλαστικότητα—την ικανότητα των συναπτικών συνδέσεων του εγκεφάλου να προσαρμόζονται και να δημιουργούν νέες. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, οι συναπτικές συνδέσεις του εγκεφάλου μειώνονται φυσικά, κάτι που συμβάλλει στην γνωστική εξασθένηση. Ο εντοπισμός των πρωτεϊνών που ρυθμίζουν αυτή τη διαδικασία θα μπορούσε να προσφέρει νέους στόχους για την ανάπτυξη φαρμάκων που αποσκοπούν στη διατήρηση της εγκεφαλικής λειτουργίας με την πάροδο της ηλικίας.

Επιπλέον, αυτές οι πρωτεΐνες συνδέονται και με την ικανότητα του εγκεφάλου να ανακάμπτει από τραυματισμούς και καταπόνηση. Αυτό υποδηλώνει ότι, στοχεύοντας σε συγκεκριμένες πρωτεΐνες, θα μπορούσε να είναι δυνατό να ενισχυθούν οι φυσικοί μηχανισμοί επιδιόρθωσης του εγκεφάλου και να καθυστερήσει η εμφάνιση ηλικιακών γνωστικών διαταραχών. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις για τον γηρασμένο πληθυσμό παγκοσμίως, προσφέροντας ελπίδες για παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και να επεκτείνουν την εγκεφαλική υγεία σε μεγαλύτερη ηλικία.

Οι ερευνητές προειδοποιούν, ωστόσο, ότι ενώ τα αποτελέσματα είναι υποσχόμενα, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να κατανοήσουμε καλύτερα τους μηχανισμούς με τους οποίους αυτές οι πρωτεΐνες συμβάλλουν στη γήρανση του εγκεφάλου. Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν τη δοκιμή πιθανών φαρμάκων ή θεραπειών που θα μπορούσαν να ρυθμίσουν τη δραστηριότητα αυτών των πρωτεϊνών, με την ελπίδα να αναπτυχθούν θεραπείες για τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.

Συμπερασματικά, η ανακάλυψη αυτών των 13 πρωτεϊνών σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα μπροστά στον τομέα της έρευνας γύρω από τη γήρανση, προσφέροντας νέες γνώσεις για την υγεία του εγκεφάλου και ανοίγοντας ελπίδες για πιο αποτελεσματικές θεραπείες για την ηλικιακή γνωστική εξασθένηση στο μέλλον.

Πηγη: https://www.healthweb.gr/

Μικροβιακή αντοχή: Σοκαριστικά στοιχεία για τα νοσοκομεία στην Ελλάδα, θέτουν σε συναγερμό τον ΕΟΔΥ

8:30 - grammateia
«Σιωπηρή επιδημία» χαρακτηρίζουν οι επιστήμονες του ΕΟΔΥ το πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής, που στοιχίζει 2.000 με 3.000 ανθρώπινες ζωές κάθε χρόνο στη χώρα μας.

Η μικροβιακή αντοχή και η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών παραμένουν οι δύο σοβαρότερες απειλές για τη δημόσια υγεία στην Ελλάδα, κατατάσσοντας τη χώρα μας στις δυσμενείς πρώτες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις δύο κατηγορίες. Τον στόχο της μείωσης της κατανάλωσης αντιβιοτικών κατά 27% έως το 2030, έχουν θέσει οι επιστήμονες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Κατά τη διάρκεια ενημερωτικής συνάντησης την Τετάρτη (11.12.2024) με δημοσιογράφους Υγείας, οι ειδικοί  επισήμαναν τη σοβαρότητα του προβλήματος, χαρακτηρίζοντάς το “διττό”, καθώς εμφανίζει σταθερή αύξηση διαχρονικά και εντός των νοσοκομείων και έξω στην κοινότητα.

Ο Πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Καθηγητής Υγιεινής & Επιδημιολογίας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, επισήμανε πώς οι το 12% των ασθενών που εισάγονται σε νοσοκομεία έχουν ήδη προβληθεί από κάποιο μικρόβιο το οποίο μεταφέρουν σε άλλους ασθενείς, ανακοίνωσε τη δρομολόγηση σημαντικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος:

«Ξεκινάμε ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει την επιτήρηση των νέων εισαγωγών στα νοσοκομεία, μέτρα απομόνωσης για ασθενείς με πολυανθεκτικά στελέχη και εκπαίδευση του προσωπικού. Παράλληλα, σχεδιάζουμε εκστρατείες ενημέρωσης στην κοινότητα για τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών», τόνισε.

Παθογόνα μικρόβια, όπως είναι η κλεμπσιέλλα, το ασινετομπάκτερ και οι ψευδομονάδες, κατακλύζουν τα ελληνικά νοσοκομεία.

Αυξημένα ποσοστά στην κατανάλωση αντιβιοτικών σημειώνουν οι γυναίκες έως την ηλικία των 70 ετών, οι άνδρες μετά την ηλικία των 70 ετών και οι κάτοικοι των νησιών του Ιονίου, της Κρήτης και του Νοτίου Αιγαίου.

Μικροβιακή αντοχή: Σοκαριστικά στοιχεία

Η Δρ. Ξανθή Δεδούκου, Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος στο Τμήμα Μικροβιακής Αντοχής και Λοιμώξεων του ΕΟΔΥ, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα καταγράφει τον υψηλότερο αριθμό θανάτων λόγω μικροβιακής αντοχής στην Ευρώπη, με 20 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού ετησίως.

Αυτό μεταφράζεται σε υψηλότερο αριθμό θανάτων σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και «υψηλότερο αριθμό χαμένων ετών ποιοτικής ζωής, που χάνονται λόγω αναπηρίας και πρόωρης απώλειας της ζωής από μικροβιακή αντοχή», ανέφερε.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι σε πρόσφατη μελέτη επιπολασμού των ανθεκτικών μικροβίων στα νοσοκομεία, διαπιστώθηκε ότι είχαν προσβληθεί από νοσοκομειακά παθογόνα, οι 12 στους 100 έλληνες ασθενείς που είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο για οποιοδήποτε λόγο.

Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι σχεδόν ο μισός, δηλαδή 6,8 στους 100 κατά μέσο όρο, που παρουσιάζουν τουλάχιστον μία νοσοκομειακή λοίμωξη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο 1 στους 3 ασθενείς έφερε τη λοίμωξη κατά την εισαγωγή του.

«Το 70% των λοιμώξεων που σχετίζονται με τη μικροβιακή αντοχή συνδέονται με τη φροντίδα υγείας, υποδεικνύοντας την επιτακτική ανάγκη περιορισμού των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων», τόνισε η κα. Δεδούκου.

Πρωταθλητές και στην κατανάλωση αντιβιοτικών

Ανησυχητικά είναι και τα δεδομένα της κατανάλωσης αντιβιοτικών. Σύμφωνα με τη Δρ. Γεωργία Κουρλαμπά, Επίκουρη Καθηγήτρια Μεθοδολογίας Έρευνας – Τεκμηριωμένης Νοσηλευτικής Πρακτικής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, «η κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα στην Ελλάδα ανέρχεται σε 26,7 ημερήσιες δόσεις ανά 1.000 κατοίκους, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου των 18,3».

Το πρόβλημα της υπερκατανάλωσης επιδεινώνεται από την έλλειψη συμμόρφωσης με βασικά μέτρα πρόληψης, όπως το πλύσιμο των χεριών στα νοσοκομεία.

Σοκαριστικά ήταν τα στοιχεία μελέτης που απέδειξε πως υπάρχει χαμηλό ποσοστό συμμόρφωσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στα μέτρα πρόληψης των λοιμώξεων, και κυρίως στο πλύσιμο των χεριών.

«Πρόκειται για πρόβλημα που υποδηλώνει κακή νοοτροπία», σχολίασε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ κ. Χατζηχριστοδούλου, ενώ ο Καθηγητής Νίκος Σύψας, πρόσθεσε πως σε ορισμένα νοσοκομεία χωρών του εξωτερικού οι γιατροί ελέγχονται αυστηρά και υφίστανται ακόμη και ποινές στην περίπτωση μη τήρησης των μέτρων.

Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και οι απώλειες ζωών

Ο Καθηγητής Νίκος Σύψας, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, χαρακτήρισε τη μικροβιακή αντοχή ως «σιωπηρή πανδημία», επισημαίνοντας ότι «2.000-3.000 θάνατοι ετησίως στην Ελλάδα οφείλονται σε ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις».

Παράλληλα, ανέφερε ότι η νέα ηγεσία του ΕΟΔΥ έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση και τη βελτίωση των πρακτικών στα νοσοκομεία. «Θέλουμε να σπάσουμε τη σιωπή», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Οι επιστήμονες επισήμαναν, επίσης, πως ο ΕΟΔΥ έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την πρόσληψη προσωπικού και συγκεκριμένα 90 ατόμων, τα οποία θα λάβουν ειδική επιμόρφωση ώστε να μπορούν να επιτηρούν τα μέτρα σε 55 νοσοκομεία σε όλη τη χώρα.

Στόχος είναι, μέσα σε τρία χρόνια, οι 12 ασθενείς με ενδονοσοκομειακή λοίμωξη ανά 100 εισαγωγές, να μειωθούν σε 9.

Επιπλέον, ο Οργανισμός σχεδιάζει τη δημιουργία μιας εφαρμογής που θα παρέχει στους γιατρούς εύκολη πρόσβαση σε οδηγίες για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων.

Απαιτείται απομόνωση των ασθενών στα νοσοκομεία

Οι ειδικοί τόνισαν ότι ο στόχος της μείωσης της κατανάλωσης αντιβιοτικών κατά 27% έως το 2030, σε σύγκριση με τα ποσοστά του 2019, απαιτεί συντονισμένες ενέργειες.

«Πρέπει να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη», δήλωσε η Δρ. Δεδούκου, επισημαίνοντας την ανάγκη για έγκαιρη μικροβιολογική ανίχνευση και απομόνωση των ασθενών.

Οι επιστήμονες σημείωσαν ότι αποτελεσματική βοήθεια στον περιορισμό του φαινομένου είναι η ιχνηλάτηση των ασθενών κατά την είσοδό τους στο νοσοκομείο και ο περιορισμός της επαφής τους με άλλους ασθενείς.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό καθώς δεν υπάρχουν απομονωμένοι θάλαμοι στο ΕΣΥ. Λύση θα μπορούσε να αποτελέσει, η νοσηλεία των προσβεβλημένων ασθενών από την ίδια λοίμωξη, σε κοινούς θαλάμους.

Επίσης, η εφαρμογή τεκμηριωμένων πρακτικών και κατευθυντήριων οδηγιών, η εκπαίδευση του προσωπικού και η καλλιέργεια κουλτούρας πρόληψης αποτελούν βασικά βήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ο Καθηγητής Σύψας υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων: «Η αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής δεν είναι υπόθεση μόνο των νοσοκομείων. Απαιτείται η εμπλοκή της κοινότητας και η συμμόρφωση όλων με τις κατευθυντήριες οδηγίες», κατέληξε.

 

Πηγη: https://www.iatropedia.gr/

Εως 6,6 φορές πάνω η μικροβιακή αντοχή στην Ελλάδα

8:29 - grammateia
Η ευθύνη των γιατρών [πίνακες]

Ποιες ιατρικές ειδικότητες χορηγούν τα περισσότερα αντιβιοτικά και ποιες περιοχές της χώρας έχουν τα υψηλότερα ποσοστά χορήγησης.

 

Έως και πάνω από 6 φορές περισσότερη είναι η μικροβιαή αντοχή στα αντιβιοτικά στην Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη.

Αντοχή – ρεκόρ καταγράφεται στην κλεμπσιέλλα της πνευμονίας (k. pneumoniae), με το ποσοστό αντοχής στα αντιβιοτικά καρβαπενέμες να ανέρχεται σε 72% στη χώρα μας, όταν το μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό είναι μόλις 10,9%.

Όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί, τεράστιες είναι οι διαφορές στην αντοχή του χρυσίζοντα σταφυλόκοκκου (MRSA), του κοοβακτηρίδιου (E. coli), ψευδομονάδας (P. aeruginosa) και του ακενιτοβακτηρίου (acenitobacter sp).

Τα στοιχεία αυτά έδωσε ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε χθες, με τίτλο “Επίκαιρα Θέματα Δημόσιας Υγείας).

Οι συμμετέχοντες ανέφεραν πως στην Ελλάδα κάθε χρόνο καταγράφονται λόγω της μικροβιακής αντοχής 20 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμού, 112.360 νοσηλευόμενοι ασθενείς υφίστανται λοιμώξεις που σχετίζονται με τη νοσηλευτική δομή.

Σύγκριση μικροβιακής αντοχής σε Ελλάδα – Ευρωπαϊκή Ένωση

Νοσοκομεία

Ο κ. Χατζηχριστοδούλου χαρακτήρισε τη μικροβιακή αντοχή ως μία “σιωπηλή πανδημία”. Τόνισε πως το πρόβλημα εντοπίζεται στα νοσοκομεία, αλλά ξεκινάει στην κοινότητα, καθώς το 9% των ασθενών φτάνουν στα νοσηλευτικά ιδρύματα αποικισμένοι με ανθεκτικά μικρόβια, τα οποία έχουν προκύψει λόγω της κακής χρήσης αντιβιοτικών.

Η παιδίατρος λοιμωξιολόγος Ξανθή Δεδούκου τόνισε πως το 12% των ασθενών που νοσηλεύονται σε ελληνικά νοσοκομεία υφίστανται λοίμωξη, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη είναι μόλις 6,8%.

Η επίκουρη καθηγήτρια Μεθοδοογίας – Τεκμηριωμένης Νοσηλευτικής Πρακτικής Γεωργία Κουρλαμπά υπογράμμισε πως οι Έλληνες καταναλώνουν περισσότερα αντιβιοτικά από τους Ευρωπαίους (σε σταθμισμένη ποσότητα DDD 26,7/1.000 κατοίκους, έναντι 18).

Γιατροί

Οι επιστήμονες συνέδεσαν το πρόβλημα με τις συνταγογραφικές συνήθειες γιατρών, λέγοντας πως χορηγούν αντιβιοτικά τελευταίας γενιάς, αποφεύγοντας φάρμακα που προσφέρουν καλύτερη θεραπευτική αξία και έχουν ελάχιστο ενδεχόμενο ανάπτυξης μικροβιακής αντοχής.

Όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, οι Έλληνες γιατροί χορηγούν αντιβιοτικά ευρέως φάσματος με μεγάλη επίδραση στη μικροβιακή αντοχή και μόνο το 43,1% των αντιβιοτικών που καταναλώνονται στην κοινότητα είναι “access” (με μικρότερη επίδραση στην αντοχή).

Οι ιατρικές ειδικότητες με τις περισσότερες συνταγές αντιβιοτικών ευρέως φάσματος είναι οι ουρολόγοι, οι πνευμονολόγοι, οι παθολόγοι, οι γενικοί γιατροί και οι παιδίατροι.

Περιοχές

Οι περιοχές στις οποίες χορηγούνται αναλογικά τα περισσότερα αντιβιοτικά είναι τα νησιά του Ιονίου, η Κρήτη και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίο.

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ ανακοίνωσε σχέδιο δράσης για πρόληψη των λοιμώξεων στα νοσοκομεία, λέγοντας πως ομάδα 90 ειδικών θα αναλάβουν το έργο της καταγραφής των προβλημάτων, ενώ θα υπάρξει και συνεχιζόμενη εκπαίδευση γιατρών για τη συνταγογράφηση αντιβιοτικών.

 

 

Πηγη: https://www.iatronet.gr/

 

Κορυφαίες θεραπευτικές κατηγορίες το 2023

8:27 - grammateia

Τα ογκολογικά, τα αντιδιαβητικά και η ανοσολογία ήταν οι κορυφαίοι παγκόσμιοι θεραπευτικοί τομείς με βάση τα έσοδα, το 2023. Σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα, οι θεραπευτικές κατηγορίες με τις περισσότερες πωλήσεις ήταν κατά σειρά, το 2023, οι εξής:

  • Ογκολογία 214 δισ. δολ.
  • Αντιδιαβητικά 165 δισ. δολ.
  • Ανοσολογία 162 δισ. δολ.
  • Αντιθρομβωτικά 56 δισ. δολ.
  • Αναπνευστικά 54 δισ. δολ.
  • Αντιυπερτασικά 41 δισ. δολ.
  • Πόνος 40 δισ. δολ.
  • Αντιιικά φάρμακα για τον HIV 39 δισ. δολ.
  • Ψυχική υγεία 36 δισ. δολ.
  • Αντιβακτηριακά 34 δισ. δολ.

Στην ογκολογική έρευνα και ανάπτυξη, τα φάρμακα για τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και τον καρκίνο του μαστού συγκαταλέγονται στις κορυφαίες ασθένειες. Από την άλλη πλευρά, οι θεραπείες ψυχικής υγείας απέφεραν έσοδα περίπου 36 δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως. Ένα τέτοιο φάρμακο είναι το Duloxetine, που παρσκευάζεται από την Eli Lilly και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής και της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής.

Ένα από τα πιο κερδοφόρα φάρμακα της Bristol-Myers Squibb ήταν η αριπιπραζόλη, που είναι ένα προϊόν νευρολογίας.  Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας, της διπολικής διαταραχής και της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, μεταξύ άλλων διαταραχών. Το πρόγραμμα νευροεπιστήμης της Bristol-Myers Squibb εστιάζει στην ανάπτυξη θεραπευτικών σχημάτων για διαταραχές που επηρεάζουν τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα.

 

Πηγη: https://www.iatronet.gr/

Το κάπνισμα των γονέων μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης σε παιδιά με γενετική προδιάθεση [μελέτη]

8:26 - grammateia

Υψηλότερος γενετικός κίνδυνος για πολλαπλή σκλήρυνση συνδέεται με αυξημένη ευαλωτότητα στην αρνητική επίδραση του καπνίσματος στο σπίτι στην εγκεφαλική ανάπτυξη, έδειξε νέα έρευνα.

 

Σε παιδιά με γενετική προδιάθεση για εμφάνιση πολλαπλής σκλήρυνσης, η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου στο σπίτι θα μπορούσε να αυξάνει ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο εμφάνισης, έδειξε νέα έρευνα.

Υψηλότερος γενετικός κίνδυνος για πολλαπλή σκλήρυνση συνδέεται με αυξημένη ευαλωτότητα στην αρνητική επίδραση του καπνίσματος στο σπίτι στην εγκεφαλική ανάπτυξη, κατέληξε η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Dr. Rinze Frederik Neuteboom του  Erasmus Medical Center στο Ρότερτνταμ.

Η νέα έρευνα επίσης εξέτασε τις ρίζες της νόσου υποδεικνύοντας ότι παρόλο που οι περισσότεροι την εμφανίζουν μεταξύ 20 και 40 ετών θα μπορούσε να προέρχεται ακόμα και από την παιδική ηλικία.

Οι ερευνητές εξέτασαν στοιχεία από μεγάλη βάση δεδομένων παιδιών στην Ολλανδία.

Συλλέχτηκαν στοιχεία για γνωστούς περιβαλλοντικούς κινδύνους για τη νόσο, όπως λοίμωξη με τον ιο Epstein Barr, επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα, κάπνισμα γονέων, βάρος στην παιδική ηλικία και επίπεδα εξωτερικής δραστηριότητας στην ηλικία των 5 ετών.

Ελήφθησαν επίσης απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου 5.000 από τα παιδιά μεταξύ 9 και 13 ετών, εξετάζοντας για τον όγκο εγκεφάλου και τις μικροδομές του.

Επίσης συλλέχτηκαν γενετικά στοιχεία για περισσότερα από 2.800 παιδιά.

Η μελέτη έδειξε ότι 642 παιδιά ήταν θετικά για λοίμωξη από τον ιό Epstein Barr και 405 είχαν εκτεθεί στο κάπνισμα του γονέα στο σπίτι.

Κύριο εύρημα ήταν ότι υπήρχε σχέση μεταξύ της γενετικής προδιάθεσης ενός παιδιού για πολλαπλή σκλήρυνση, της έκθεσης στο κάπνισμα του γονέα και αλλαγών στον εγκέφαλο που φάνηκαν στις απεικονιστικές εξετάσεις.

Παιδιά των οποίων τα γονίδια ήδη τα θέτουν σε υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση πολλαπλής σκλήρυνσης αργότερα στη ζωή τους, και που επίσης εκτέθηκαν σε παθητικό κάπνισμα στο σπίτι έτειναν να έχουν μικρότερο όγκο εγκεφάλου και φαιάς ουσίας, σημείωσε η ερευνητική ομάδα.

Η ακριβής οδός με την οποία γονίδια και έκθεση σε καπνό συνδυάζονται για την αύξηση του κινδύνου στον εγκέφαλο δεν είναι γνωστή.

Όμως οι ερευνητές υποθέτουν ότι τα γονίδια ενός παιδιού ενδεχομένως καθιστούν το ανοσοποιητικό του σύστημα ιδιαίτερα ευάλωτο στον ιό Epstein-Barr που τα τελευταία χρόνια έχει προταθεί ως πιθανός παράγοντας για πρόκληση πολλαπλής σκλήρυνσης.

Ο καπνός επίσης μπορεί ενδεχομένως να επιδεινώσει τη φλεγμονή και τη δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος αυξάνοντας περαιτέρω τον κίνδυνο.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Journal of Neurology Neurosurgery & Psychiatry.

Πηγές:
Journal of Neurology Neurosurgery & Psychiatry.

 

Πηγη: https://www.iatronet.gr/

Σωτήρης Τσιόδρας: Οι 25 οικογένειες ιών που απειλούν με νέα πανδημία – Πόσο έτοιμοι είμαστε

8:24 - grammateia

Πότε εκτιμάται ότι μπορεί να εμφανιστεί και τι ισχύει με τη γρίπη των πτηνών.

Στο 38% ανέρχεται η πιθανότητα στη ζωή ενός ανθρώπου να υπάρξουν μεγάλες απειλές για τη Δημόσια Υγεία.

Οι κύριες απειλές προέρχονται σήμερα από τουλάχιστον 25 οικογένειες ιών, οι οποίες έχουν μπει σε λίστα επιτήρησης που ολοκληρώθηκε φέτος.

Τα παραπάνω ανέφερε σήμερα ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας σε ημερίδα του ΕΟΔΥ με θέμα “Επίκαιρα Θέματα Δημόσιας Υγείας”, που πραγματοποιήθηκε σήμερα στην Αθήνα.

Όπως είπε, δεν είναι βέβαιο πως τυχόν πανδημία θα προέλθει από αυτούς τους ιούς. Αυτός είναι ο λόγος που οι επιστήμονες κάνουν λόγο για τη νόσο “Χ”, η οποία μπορεί να προκύψει με πανδημικά χαρακτηριστικά.

“Ο σκοπός είναι να έχουμε έτοιμα αντίμετρα για ενδεχόμενη νέα πανδημία”, σχολίασε ο καθηγητής, λέγοντας πως σήμερα πρωταγωνιστεί η γρίπη των πτηνών, η Η1Ν1, με πολλαπλά κρούσματα στην Αμερική.

“Πρόκειται για μία νόσο η οποία είναι ελαφριά, αλλά έχει οδηγήσει στο θάνατο ένα νέο παιδί στο Βανκούβερ”, επισήμανε ο κ. Τσιόδρας, για να συμπληρώσει:

“Μπορεί να υπάρξει μία μετάλλαξη του ιού, η οποία θα τον κάνει πιο εύκολα μεταδόσιμο. Μπορεί να προκύψει φέτος ή μετά από 15 – 20 χρόνια“.

Τόνισε πως αυτή τη στιγμή έχουν προσβληθεί 112 εκατομμύρια πουλερικά στις ΗΠΑ, 18.000 να έχουν τον ιό και να βρίσκονται υπό επιτήρηση, ενώ 58 άνθρωποι έχουν εμφανίσει τη νόσο και είναι κάτι που πρέπει να παρακολουθείται.

Σύμφωνα με τον καθηγητή το πρώτο παθογόνο “Χ” που προκάλεσε πανδημία ήταν ο νέος κορωνοϊός και σε προηγούμενη περίοδο ήταν ο MERS κορωνοϊός και ο SARS. Σημείωσε πως πρέπει να υπάρχει επιτήρηση διεπαφής ανθρώπων με ζώα και να γίνει επένδυση σε αντίμετρα.

Ετοιμότητα

Η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Απόκρισης και Ετοιμότητας του ΕΟΔΥ, ψυχολόγος Μάρω Στάμου σημείωσε πως για την αντιμετώπιση μελλοντικών απειλών, προχωρεί η ανάπτυξη ενός νέου συστήματος, το οποίο θα περιλαμβάνει λειτουργικά μοντέλα, εργαλεία τεχνολογίας και επικοινωνιών.

Σχεδιάζονται, επίσης, δράσεις, όπως ένα γενικό σχέδιο Δημόσιας Υγείας, εξελιγμένο και άρτια εξοπλισμένο κέντρο επιχειρήσεων, συστήματα λήψης αποφάσεων, αλγόριθμοι εκτίμησης και προγνωστικά μοντέλα, καθώς και εκπαίδευση των εμπλεκόμενων με ασκήσεις.

Ολοκληρώνεται, παράλληλα, επιχειρησιακό σχέδιο για τα νοσοκομεία, με στόχο να προστατεύεται η υγεία των ασθενών και των επαγγελματιών Υγείας.

 

 

Πηγη: https://www.iatronet.gr/

Η κατάχρηση οπιοειδών μπορεί να αλλάξει τον εγκέφαλο [μελέτη]

8:22 - grammateia

Οι απεικονιστικές εξετάσεις έδειξαν αλλαγές σε περιοχές του εγκεφάλου που έχουν μεγάλες ποσότητες υποδοχέων οπιοειδών, δήλωσαν οι ερευνητές.

Νέα έρευνα έδειξε ότι εθισμένοι στα οπιοειδή εμφάνισαν δομικές και λειτουργικές αλλαγές σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου τους, έδειξαν μαγνητικές τομογραφίες.

Η Dr. Saloni Mehta, του Yale School of Medicine, δήλωσε ότι στόχος είναι να κατανοηθεί καλύτερα τι είναι αυτό που θα μπορούσε να έχει προκαλέσει τις αλλαγές για να δοθούν πληροφορίες που θα βοηθήσουν νέους στόχους αγωγής.

Οι ερευνητές συνέκριναν τις απεικονιστικές εξετάσεις εγκεφάλου ανθρώπων που εθίστηκαν σε οπιοειδή με αυτές ανθρώπων  που δεν εθίστηκαν, με απεικονιστικές εξετάσεις μεταξύ 2021-23.

Οι ερευνητές εξέτασαν απεικονιστικές εξετάσεις 103 ανθρώπων με εθισμό στα οπιοειδή και 105 χωρίς και λειτουργικές μαγνητικές τομογραφίες σε 74 και 100 αντίστοιχα.

Οι απεικονιστικές εξετάσεις έδειξαν αλλαγές σε περιοχές του εγκεφάλου που έχουν μεγάλες ποσότητες υποδοχέων οπιοειδών, δήλωσαν οι ερευνητές.

Ορισμένες περιοχές, όπως ο θάλαμος και ο δεξιός έσω κροταφικός λοβός του εγκεφάλου ήταν μικρότερες σε αυτούς με εθισμό στα οπιοειδή, ενώ άλλες όπως η παρεγκεφαλίτιδα και το εγκεφαλικό στέλεχος
ήταν μεγαλύτερες. Αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου επίσης φάνηκαν να έχουν αυξημένη λειτουργική συνδεσιμότητα μεταξύ τους.

Τα αποτελέσματα επίσης έδειξαν κάποιες διαφορές μεταξύ αντρών και γυναικών όσον αφορά αλλαγές στον εγκέφαλο που συνδέονται με τον εθισμό στα οπιοειδή.

Τώρα που εντοπίστηκαν αυτές οι αλλαγές οι ερευνητές θα εξετάσουν τι σημαίνουν και πώς θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά ενός ανθρώπου.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Radiology.

Πηγές:
Radiology.

Πηγη: https://www.iatronet.gr/