Ψηφιακή αποτοξίνωση κάνει ο Φρεντ Ράμσντελ, ένας από τους τρεις φετινούς νικητές του Νόμπελ Ιατρικής. Ο Αμερικανός ερευνητής, απομονωμένος στα βουνά του Αϊντάχο, δεν είχε καν ενημερωθεί για τη βράβευσή του με το κορυφαίο επιστημονικό έπαθλο, καθώς απολάμβανε την ηρεμία της φύσης και την αποσύνδεση από την τεχνολογία. Η επιτροπή Νόμπελ δυσκολεύτηκε να τον εντοπίσει για να του μεταφέρει τα ευχάριστα νέα.
Το Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής 2025 απονεμήθηκε στη Μέρι Μπράνκοου, τον Φρεντ Ράμσντελ και τον Σιμόν Σακαγκούτσι για τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις τους σχετικά με την περιφερειακή ανοσολογική ανοχή. Όπως ανέφερε η επιτροπή, «το φετινό βραβείο εστιάζει στο πώς ρυθμίζεται το ανοσοποιητικό μας σύστημα ώστε να αντιμετωπίζει μικρόβια, αποτρέποντας ταυτόχρονα την εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων», εξήγησε η καθηγήτρια Μαρί Βάρεν–Ερλένιους του Ινστιτούτου Karolinska.
Οι Μπράνκοου και Ράμσντελ δραστηριοποιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ ο Σακαγκούτσι εργάζεται στην Ιαπωνία.
Το ανοσοποιητικό σύστημα — η βασική άμυνα του οργανισμού απέναντι σε μικρόβια και λοιμώξεις — μπορεί μερικές φορές να «ξεφύγει» και να στραφεί εναντίον του ίδιου του σώματος, προκαλώντας αυτοάνοσες παθήσεις, όπως διαβήτη τύπου 1, ρευματοειδή αρθρίτιδα ή ακόμη και καρκίνο. Οι φετινοί βραβευθέντες αποκάλυψαν τους μηχανισμούς που συγκρατούν αυτή την υπερβολική ανοσολογική αντίδραση, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες θεραπείες.
Με τις έρευνές τους έθεσαν τα θεμέλια για ένα νέο πεδίο επιστημονικής μελέτης και συνέβαλαν στην ανάπτυξη θεραπειών κατά του καρκίνου και των αυτοάνοσων νοσημάτων. Σήμερα περισσότερες από 200 κλινικές δοκιμές βασίζονται στα ευρήματά τους.
Ξεχωριστή είναι η συμβολή του 74χρονου Ιάπωνα ανοσολόγου Σιμόν Σακαγκούτσι, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Οσάκα, ο οποίος ανακάλυψε τα ρυθμιστικά Τ-κύτταρα (Treg) και τη σύνδεσή τους με το γονίδιο FoxP3. Όπως έχει δηλώσει, από τα φοιτητικά του χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Κιότο τον εντυπωσίαζε η «παραδοξότητα» του ανοσοποιητικού συστήματος. «Πίστευα ότι αν λυνόταν αυτό το παράδοξο, θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε τη βάση των αυτοάνοσων νοσημάτων», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ένα αναπάντεχο εύρημα γύρω από τον θύμο αδένα — του οποίου η αφαίρεση προκάλεσε ισχυρή ανοσολογική απόκριση στα πειραματόζωα — τον ώθησε να αλλάξει κατεύθυνση και να αφιερωθεί στη μελέτη του φαινομένου. Έπειτα από 20 χρόνια έρευνας, απέδειξε ότι τα ρυθμιστικά Τ-κύτταρα λειτουργούν ως «φρένο» του ανοσοποιητικού, αποτρέποντάς το από το να επιτίθεται σε υγιή κύτταρα.
Η ανακάλυψη του ρόλου του FoxP3 — ενός γονιδίου που καθορίζει τη λειτουργία αυτών των κυττάρων — αποτέλεσε σημείο καμπής στην ανοσολογία. Όταν το γονίδιο δυσλειτουργεί, τα Τreg δεν μπορούν να ελέγξουν την ανοσολογική απόκριση, οδηγώντας σε σοβαρές ασθένειες.
Η έρευνα του Σακαγκούτσι άνοιξε νέους δρόμους για τη θεραπεία αυτοάνοσων και φλεγμονωδών νοσημάτων, αλλεργιών και επιπλοκών από μεταμοσχεύσεις. Παράλληλα, νέες μελέτες εξετάζουν τη δυνατότητα αξιοποίησης των Treg κυττάρων στην αντιμετώπιση του καρκίνου. «Εργαζόμαστε στην επόμενη γενιά θεραπειών και προληπτικών μέτρων κατά του καρκίνου», έχει δηλώσει ο ίδιος.
Με περισσότερες από 300 επιστημονικές δημοσιεύσεις και πάνω από 126.000 αναφορές, ο Σακαγκούτσι θεωρείται σήμερα κορυφαίος ερευνητής παγκοσμίως. Ο ίδιος παραδέχεται ότι στην αρχή η μελέτη των ανοσοκατασταλτικών κυττάρων δεν ήταν δημοφιλής: «Ήμασταν απομονωμένοι, αλλά αυτή η απομόνωση μας έκανε πιο αποφασισμένους».
Σε ερώτηση για το μυστικό της επιτυχίας του, ο Ιάπωνας επιστήμονας απάντησε:
«Το σημαντικότερο είναι να έχεις καλές ερωτήσεις και υπομονή. Η τεχνολογία προχωρά, αλλά η ουσία είναι να έχεις τη δική σου ερώτηση και να προσπαθείς να τη λύσεις».
Τα Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής αποτελούν την πρώτη κατηγορία που ανακοινώνεται κάθε χρόνο. Τα υπόλοιπα βραβεία — Φυσικής, Χημείας, Λογοτεχνίας, Ειρήνης και Οικονομίας — θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες.
Η απονομή των Νόμπελ, θεσμός με ιστορία άνω των 100 ετών, πραγματοποιείται κάθε 10 Δεκεμβρίου, στην επέτειο του θανάτου του Άλφρεντ Νόμπελ, παρουσία των βασιλικών οικογενειών της Σουηδίας και της Νορβηγίας.
Πηγη: https://healthmag.gr/