Ο καρκίνος του προστάτη είναι η δεύτερη συχνότερη μορφή κακοήθειας στους άνδρες, με μια επιδημιολογία περίπου 1,3 εκατομμύριο νέες περιπτώσεις τον χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο και 360.000 θανάτους για το 2018. Παρά το γεγονός ότι η έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση σε πρώιμο στάδιο εξασφαλίζει πολύ μεγάλα ποσοστά επιβίωσης, ακόμη και πλήρη ίαση, σε ένα ολοένα αυξανόμενο ποσοστό ο καρκίνος είναι ήδη μεταστατικός όταν διαγιγνώσκεται.
Νέα θεραπευτικά σχήματα υπόσχονται πολύ σημαντική παράταση της επιβίωσης των ασθενών με μεταστατικό ορμονοευαίσθητο καρκίνο του προστάτη, όπως λέει στο iatronet.gr ο κ. Γεώργιος Μουστάκας , προϊστάμενος διευθυντής του Ουρολογικού – Ογκολογικού Τμήματος στο “Θεαγένειο” Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ.
Με αφορμή 9η Επιστημονική Διημερίδα Ουρογεννητικής Ογκολογίας Βορείου Ελλάδος, που διεξάγεται τις επόμενες ημέρες στη Θεσσαλονίκη, τονίζει την αξία του τακτικού ελέγχου του προστάτη, που δεν πρέπει να περιορίζεται στη μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA). Αναφέρεται στις θεραπευτές τεχνικές και μεθόδους, στις διαφορές ανοικτού χειρουργείου και ρομποτικής, καθώς και στα ελπιδοφόρα νέα φάρμακα.
Είναι το PSA ασφαλής εξέταση;
Το 2005, ένα ποσοστό 3,1% των ασθενών που προσέρχονταν στα εξωτερικά ουρολογικά ιατρεία εμφάνιζαν μεταστάσεις κατά τη διάγνωση. Σήμερα, το ποσοστό αυτό έχει τριπλασιαστεί και κυμαίνεται μεταξύ 8% και 10%, αναδεικνύοντας την αξία της έγκαιρης διάγνωσης μέσω του τακτικού ελέγχου.
“Είναι καλό ο άνδρας άνω των 50 ετών, ανά διετία, να πηγαίνει στον ουρολόγο του, να ελέγχει το PSA, να κάνει δακτυλική εξέταση και αν ο ουρολόγος του προτείνει, να προχωρήσει σε κάποιες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως είναι η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτου και αν χρειαστεί να κάνει βιοψία. Όσο πιο έγκαιρα διαγνωστεί τόσο και πιο ιάσιμος γίνεται”, επισημαίνει ο κ. Μουστάκας.
Όπως διευκρινίζει, το PSA από μόνο του δεν μπορεί να εξασφαλίσει μια ασφαλή διάγνωση. Αφενός, μπορεί να εμφανίζεται αυξημένο για λόγους όπως η υπερπλασία ή φλεγμονές του προστάτη ή και λόγω μη αποχής από την σεξουαλική δραστηριότητα που συστήνεται 3 με 5 μέρες πριν την εξέταση. Αντίστροφα, μπορεί το PSA ναι είναι χαμηλό, αλλά να υπάρχει ένας αδιαφοροποίητος καρκίνος, ο οποίος δεν παράγει PSA. “Το PSA είναι ένα screening test του πληθυσμού, από εκεί και πέρα όμως θα πρέπει ο ουρολόγος να κάνει οπωσδήποτε μια δακτυλική εξέταση, γιατί με την αφή μπορεί να διαπιστώσει πάρα πολλά πράγματα για τον προστάτη του πάσχοντος”, σημειώνει.
Θεραπευτικές επιλογές
Σε εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη παρέχονται ως θεραπευτικές επιλογές η χειρουργική αντιμετώπιση με ριζική προστατεκτομή, η εξωτερική ακτινοθεραπεία και η βραχυθεραπεία με την ενσωμάτωση ραδιενεργών κόκκων.
Στην χειρουργική, που προτιμάται συνήθως, οι τεχνικές είναι ανοικτές, λαπαροσκοπικές, ή ρομποτικές. “Η ανοιχτή ριζική προστατεκτομή έχει τα ίδια ογκολογικά αποτελέσματα με το ρομπότ, αλλά σίγουρα με τη ρομποτική χειρουργική έχουμε λιγότερες μέρες νοσηλείας. Παρά ταύτα, η αίσθηση που έχει ο χειρουργός με την αφή κατά τη διάρκεια του ανοιχτού χειρουργείου δεν υποκαθίσταται από κανένα ρομπότ. Ο έμπειρος γιατρός μπορεί δια τις αφής και δια της οράσεως να εξαιρέσει απόλυτα τον καρκίνο του προστάτη”, αναφέρει ο κ. Μουστάκας και προσθέτει: “να μην ξεχνάμε ότι δεν αφαιρείται μόνο ο προστάτης αδένας με την κάψα του, αφαιρούνται και οι σπερματοδόχες κύστεις και πυελικοί λεμφαδένες για να γίνει και καλύτερη σταδιοποίηση και θεραπεία του ασθενούς”.
Το αποτέλεσμα μπορεί να οδηγήσει και σε πλήρη ίαση, εφόσον είναι εντοπισμένος ο καρκίνος στον προστάτη και δεν έχουμε διηθημένα χειρουργικά όρια ή θετικούς λεμφαδένες. Όσο ανεβαίνει η βαθμονόμηση του καρκίνου στην κλίμακα Gleason η αντιμετώπιση δυσκολεύει.
Πότε δεν συνιστάται χειρουργείο
Σε μεγαλύτερα άτομα, αν το performance status δεν το επιτρέπει και υπάρχουν καρδιολογικές ή άλλες συννοσηρότητες, εφόσον είναι εντοπισμένος ο καρκίνος, μια καλή θεραπευτική επιλογή είναι η ριζική ακτινοθεραπεία προστάτη, με εξωτερική ακτινοθεραπεία, σε συνδυασμό με ορμονικούς χειρισμούς (ανδρογονικό αποκλεισμό). “Αυτός ο συνδυασμός ορμονικής θεραπείας και ακτινοθεραπείας έχει πολύ καλά αποτελέσματα σε άτομα τα οποία είτε δεν θέλουν είτε δεν μπορούν να χειρουργηθούν”, λέει ο διευθυντής του Ουρολογικού του “Θεαγένειου”, συμπληρώνοντας πως μπορεί να γίνει μόνο ορμονικός χειρισμός σε έναν ηλικιωμένο ασθενή που δεν θέλει να κάνει ριζική ακτινοθεραπεία. “Εμείς, πάντως, όταν είναι σε καλή κατάσταση ο άρρωστος, ακόμα και μεγάλης ηλικίας, του κάνουμε ριζική ακτινοθεραπεία. Διότι ένας περιπατητικός ασθενής που έρχεται στο ιατρείο μας, ότι ηλικία και να έχει, εφόσον έχει καλό performance status έχει όλα τα προνόμια ενός οποιουδήποτε άνδρα”, σημειώνει.
Νέα φάρμακα
Νέα σκευάσματα προσθέτουν θεραπευτικές επιλογές στη “φαρέτρα” των γιατρών, στον μεταστατικό καρκίνο του προστάτη ή σε όποιον καρκίνο ήταν εντοπισμένος και εξελίσσεται σε μεταστατικό.
“Εμείς οι ουρολόγοι που ασχολούμαστε με τον μεταστατικό ορμονοευαίσθητο καρκίνο του προστάτη, έχουμε πλέον να αντιανδρογόνα δεύτερης γενιάς, τα οποία εκπέμπουν πάρα πολύ ελπιδοφόρα μηνύματα, καθώς παρατείνουν τη συνολική επιβίωση του ασθενή, καθυστερούν τον χρόνο ως την χημειοθεραπεία, καθυστερούν πάρα πολύ την εξέλιξη της νόσου”, επισημαίνει ο κ. Μουστάκας και καταλήγει: “Επίσης, υπάρχει τώρα τελευταία και η τριπλέτα με την δαρολουταμίδη σε συνδυασμό δοσεταξέλη που είναι χημειοθεραπεία και LHRH ανάλογο, έχουμε δει πάρα πολύ σημαντική παράταση στην επιβίωση του ασθενούς και τα μηνύματα είναι πραγματικά πολύ ελπιδοφόρα”.
Οι νεότερες εξελίξεις σε ό,τι αφορά τη διάγνωση και την θεραπεία του καρκίνου του προστάτη, της ουροδόχου κύστεως, του όρχεως, του πέους και του νεφρού, θα απασχολήσουν τις εργασίες της 9ης Επιστημονικής Διημερίδας Ουρογεννητικής Ογκολογίας Βορείου Ελλάδος, που θα διεξαχθεί στις 9 και 10 Ιουνίου στη Θεσσαλονίκη, από την Ερευνητική Χειρουργική Ογκολογική Εταιρεία Ελλάδος, σε συνεργασία με το Ουρολογικό – Ογκολογικό Τμήμα του “Θεαγένειου”.
Πηγη: https://www.iatronet.gr/